پروتز یا عضو مصنوعی به وسیله ای گفته میشود که جایگزین عضو قطع شده یا ازدست رفته بدن میگردد و در سه گروه اندام فوقانی ، اندام تحتانی و پروتزهای زیبایی قابل تقسیم می باشد. پروتز برخلاف باور و تصور عموم مردم به معنی جراحی زیبایی می باشد. اما این روش علاوه بر این کاربرد، کارایی دیگری نیز دارد و به عنوان روشی مطمئن برای جایگزینی اندام از دست رفته مورد استفاده قرار می گیرد. اگر بخشی از بدن به دلایل متفاوت از دست رفته باشد، توصیه می شود که با یک دستگاه مصنوعی پروتز این قسمت را جایگزین کنید. بعد از قطع عضو هم چنان می توان به زندگی امیدوار بود و تحرک می تواند به زندگی فرد باز گرداننده شود تا بدون کمبود نقص عضو زندگی عادی خود را ادامه دهد و بسیاری از کارهای فوق العاده و فعالیت های روزانه مانند راه رفتن و خوردن را انجام دهد. یک پروتز خوب امکان یک عملکرد تقریبا مشابه و طبیعی را به شکل قبل از قطع عضو می تواند تداعی کند.
تعریف کلی و کامل درباره پروتز
قطع عضو به دو صورت مادرزادی یا در اثر اتفاقات گوناگون رخ می دهد. افراد بسیاری به دلیل روبرو شدن با بیماری های مختلف مانند دیابت، تروما، بیماری‌های عروقی، سرطان، درگیری تصادفات، حوادث و یا غیره… قطع عضو را تجربه می کنند. معنا و مفهوم اصلی پروتز به عنوان روش کاربردی و جایگزین برای اندام از دست رفته استفاده می شود. امروزه انواع متعددی از پروتزها مورد استفاده قرار می گیرند و به راحتی در دسترس هستند. برای تهیه اندام مصنوعی خصوصیات هر کدام از بیماران متفاوت می باشد بنابراین ساخت پروتز برای هر بیمار اختلافات و تفاوت هایی را شامل می شود.
استفاده از پروتز تاثیر بسیار زیادی در بازگشت به روال عادی زندگی دارد با انتخاب آگاهانه و بهترین تصمیم می توان گزینه مناسبی را انتخاب کرد. با پیشرفت تکنولوژی پروتزها با کیفیت بالا تولید شده که در حد بسیار زیادی کارایی دارند و بسیار طبیعی به نظر می آیند به همین دلیل باعث ایجاد ظاهری متناسب خواهد شد. برای انتخاب و ساخت آن خصوصیات بیمارهمچون نوع شغل و فعالیت بیمار معیارهایی نظیر وزن، جنس، سن، شغل و علت قطع عضو در نظر گرفته می شود.
یکی از نکات قابل توجه در ساخت پروتز استفاده از مواد به کار برده شده سبک و مقاوم است تا فرد احساس وزن بیشتری را روی بدن خود نداشته باشد، و با سلول ها و بافت های بدن سازگار باشند تا ایجاد حساسیت و عفونت را ایجاد نکند پروتزها می توانند هزینه های کلی پزشکی را پایین بیاورند.
انواع پروتز اندام مصنوعی کدامند؟
به طور کلی پروتز به دو دسته زیبایی و یا عملکردی تقسیم می شود پروتز زیبایی که با هدف زیبایی ساخته و تولید می شود. بیشتر تاثیر زیبایی در ظاهر داشته مانند دست و انگشت مصنوعی، پروتز سینه و گوش. پروتزهای عملکردی نیز به دو بخش اندام تحتانی و فوقانی تقسیم می شود پروتز عملکردی علاوه بر شکل ظاهری کاملا کاربردی بوده و دارای عملکرد های طبیعی می باشند پای مصنوعی بالای زانو، زیر زانو و دست مصنوعی بالای آرنج، زیر آرنج مثال هایی از این دست هستند.
پروتز اندام های تحتانی
پروتز اندام تحتانی وظیفه تحمل وزن کل بدن را دارد و برای فرد آسیب دیده توانایی انجام حرکاتی مثل راه رفتن و ایستادن و دویدن را ایجاد کرده و می تواند زندگی فرد پس از قطع عضو دچار تغییر و تحول کند و قابلیت های جدیدی را در اختیار فرد قرار دهد این نوع شامل پروتز های الکترونیکی و هوشمند و پنجه های کربنی و ورزشی میشود.
پروتز اندام های فوقانی
پروتز اندام فوقانی معمولا سبک وزن ساخته می شوند تا بیمار احساس وزن بیشتر را نداشته باشد هم چنین جنس این نوع اغلب از جنس سیلیکون می باشد که به رنگ طبیعی بدن است و جابه جایی اشیاء را می توان به وسیله پروتز انجام داد.این نوع شامل پروتزهای مایوالکتریک ،مکانیکی و زیبایی و سیلیکیونی میشود.
پروتزهای زیبایی
پروتز های زیبایی پرطرفدارترین عمل های جراحی زیبایی هستند و فاقد کارایی بوده و بیشتر جنبه زیبایی را دارد که نقش عضو جایگزین را در قسمت نقص عضو ایفا نمی کند و از این طریق افزایش حجم ایجاد می شود. این نوع پروتزها با دوام، ماندگاری و طول عمر بالا است که هدف اصلی از آن حفظ زیبایی ظاهری است پاسخگوی نیاز بیمار بوده و حالت طبیعی خود را حفظ می کند.
پروتز های مایوالکتریک
پروتز مایوالکتریک جز پروتزهای قسمت اندام فوقانی بدن به حساب می آید این نوع پروتز که جز پروتزهای پیشرفته به حساب می آید شباهت بسیار زیادی را نسبت به عملکرد طبیعی اندام بدن دارد. با این نوع پروتز توانایی انجام بسیاری از کارها امکان پذیر است که علاوه بر طبیعی بودن از انعطاف پذیری بالایی نیز برخوردار است این نوع پروتز که قابلیت شارژ را با باطری دارد محدوده حرکتی را برای فرد به صورت نامحدود ایجاد می کند این نوع پروتز توسط الکتریسیته کنترل می شود و در عوض کنترل این پروتز به وسیله موتور الکتریکی که با باتری کار می کند صورت می گیرد.
پروتز مایو الکتریک با استفاده از شارژ الکتریکی که توسط عضله به طور طبیعی تولید می شود حرکت را ایجاد می کند و به بـیـشـتـر افراد توصیه می شود تا از این نوع پروتزها استفاده کنند زیرا بیشترین شباهت از لحاظ عملکرد به اندام طبیعی را دارند .
پروتزهای ورزشی قطع عضو در افرادی که دارای فعالیت ورزشی هستند اثرات مخربی را در سلامت روحی و روان فرد در پی خواهد داشت برای جبران این ضایعه در افراد فعال و ورزشکار از پروتز ورزشی استفاده می شود با پیشرفت علم و تکنولوژی پروتز ورزشی باعث بازگشت زندگی فرد به روال عادی و انجام حرکات فیزیکی، ورزشی و اعمال لازم جهت ورزش بدون محدودیت انجام می شود و فرد می تواند تا سطح حرفه ای شدن پیش برود معروف ترین پروتزهای ورزشی، پروتز ورزشی زیر زانو که مخصوص دویدن می باشد. به طور کلی هدف از ساخت پروتز ورزشی امکان بالا بردن انجام حرکات لازم در ورزش بدون محدودیت می باشد
